Wystawa: Tomasz Jurek
TWARDY ZAPIS JEST ZŁUDZENIEM
Wystawa sztuki książki i opraw artystycznych
Wernisaż wystawy: 18.12.2025 godz.13.00
Organizator: Biblioteka Uniwersytetu Zielonogórskiego
Miejsce wydarzenia: Galeria Biblioteki Uniwersytetu Zielonogórskiego
im. prof. Jana Berdyszaka, al. Wojska Polskiego 71
Kuratorzy: dr Janina Wallis, prof. Andrzej Bobrowski
Wystawa czynna: 18.12.2025 – 12.01.2026
w godz. 8.00 -19.00, w soboty od 9.00 - 17.00
Cena wejścia: Wstęp wolny
Kategoria: Studenci, pracownicy, kandydaci, partnerzy

Twardy zapis

W świecie, w którym „społeczeństwo jako całość staje się strukturą coraz bardziej złożoną, ciągłą i spoistą, która rosnąc jak galaktyka we wszystkich kierunkach naraz, równocześnie zagęszcza się od wewnątrz”, coraz mniej oczywista staje się wiara w stabilność raz utrwalonych treści. Druk – rozumiany jako „twardy zapis” – coraz częściej okazuje się złudzeniem. W realiach nieustannie zmieniających się relacji społecznych i przepływów informacji żadna forma zapisu nie pozostaje stabilna – znaczenia ulegają przesunięciom, a to, co wydaje się utrwalone, podlega kolejnym reinterpretacjom.

Książka, jako materialna forma utrwalania idei, nie jest zamkniętym nośnikiem wiedzy, lecz polem, w którym ujawnia się „szczelina” między tym, co zapisane, a tym, co osobiście przeżyte i doświadczone. Takie pewnego rodzaju „rozszczelnienie” zabezpiecza sztukę przed wyczerpaniem, a w chwili, gdy się pojawia, pozwala jej zmieniać się i rozwijać poprzez interpretację. To, co wydrukowane, nie jest zakończone; wymaga otwarcia, konfrontacji i decyzji, jak odczytać treść. Oprawa artystyczna, choć z założenia ma chronić blok książki i utrwalony zapis, nie służy tu jedynie zabezpieczeniu idei, lecz jej otwarciu: wykorzystuje materialną formę książki, by odsłonić jej nieoczywistość i uruchomić kolejne interpretacje, stając się przestrzenią negocjacji.

Prezentowane realizacje – oprawy artystyczne Granicy Zofii Nałkowskiej, Nocnego lotu Antoine’a de Saint-Exupéry’ego, Psa Baskerville’ów Arthura Conana Doyle’a, Procesu Franza Kafki, Wyspy skarbów Roberta Louisa Stevensona, Pierwszych ludzi na księżycu H. G. Wellsa oraz autorskiej książki Poezja uśmiechu – nie są jedynie doświadczeniem estetycznym „pięknymi okładkami”, lecz podejmują krytyczny dialog z treścią i odbiorcą. Każda z książek wraz z oprawą staje się polem rozmowy o uczuciach, oddziaływaniach, relacjach.

W realizacji Poezja uśmiechu wyraźnie ujawnia się podwójny status znaku: jako elementu budującego strukturę tekstu oraz jako znaku-tekstu, który sam w sobie pełni funkcję znaczącą. W komunikacji cyfrowej podobną rolę odgrywają emotikony, przekazujące emocje i relacje między nadawcą a odbiorcą. W takim ujęciu oprawa artystyczna staje się formą wypowiedzi twórczej opartą na przekazie medialnym – wykorzystuje książkę jako nośnik informacyjny, by wprowadzać w obieg wizualne komunikaty zdolne proponować nowe znaczenia i postawy, także te wykraczające poza utrwalone wzorce kulturowe.

Wystawa Twardy zapis pokazuje, że żadna książka nie narzuca jednej interpretacji, lecz zaprasza do współobecności – nie jest ostatecznym nośnikiem wiedzy ani idei, lecz punktem wyjścia do dalszego myślenia. Prezentowane oprawy artystyczne klasycznych tekstów oraz autorskiej książki, traktowane jako medium krytycznego dialogu, wykorzystują materialną formę książki, by wprowadzać w obieg komunikaty podważające utrwalone wzorce i proponujące inne sposoby widzenia kultury i społeczeństwa. W polu sztuki, które realnie oddziałuje na sposób myślenia o rzeczywistości, wybór materiałów, konstrukcja oprawy i ślady użytkowania stają się argumentami w dyskusji nad znaczeniem tekstu i jego miejscem w kulturze – dyskusji, która wciąż pozostaje otwarta, procesem bez ostatecznego rozstrzygnięcia, lecz wpływającym na to, jak interpretujemy świat.

Tomasz Jurek

Biogram

Tomasz Jurek, artysta, grafik. Absolwent Wydziału Grafiki, pracownik badawczo-dydaktyczny, adiunkt na Wydziale Grafiki Artystycznej Uniwersytetu Artystycznego im. Magdaleny Abakanowicz w Poznaniu. Prowadzi działalność naukową w dyscyplinie sztuki plastyczne i konserwacja dzieł sztuki. 

Krytyczne spojrzenie na współczesne zjawiska szeroko rozumianej kultury stanowi fundament jego twórczości artystycznej, która opiera się na grafice artystycznej jako formie wypowiedzi twórczej. Główne obszary zainteresowań i działalności: sztuka książki, introligatorstwo artystyczne, grafika.

Uczestnik międzynarodowego biennale sztuki introligatorstwa artystycznego „17 Biennale Mondiale de la Reliure d’art” we Francji. Nagrodzony przez Amerykańską Akademię Introligatorstwa (American Academy of Bookbinding) za artystyczną oprawę książki w kategorii OPEN w ramach międzynarodowego triennale OPEN•SET 2025.

Kierownik oraz autor programu kształcenia V Pracowni Grafiki – Introligatorstwa i Sztuki Książki UAP. Członek grupy artystycznej Grupa 404, Stowarzyszenia Introligatorów Polskich oraz angielskiego stowarzyszenia introligatorów Designer Bookbinders.